მეხსიერების ადგილები და ქართული ნაციონალური იდენტობის სიმბოლური გარემო

მეხსიერების კვლევების მიმართ ინტერესი მე-20 საუკუნის 80- იან და 90-იან წლებში ნაციონალიზმის გამოცოცხლების და აღზევების (Brubaker 1996) პარალელურად გაიზარდა. ბალკანეთში სისხლიანი კონფლიქტების და ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში სოციალისტური ბლოკის კოლაფსის ფონზე წინა პლანზე წამოიწია ნაციონალიზმის და მასთან ერთად ეროვნული ელიტების მიერ წარსულის ინსტრუმენტალიზაციის და მანიპულაციის პრობლემებმა. შეიძლება ითქვას, რომ ეს იყო კოლექტიური მეხსიერების, ისტორიის რეპრეზენტაციის და იდენტობის კვლევების „შემოქმედებითი და ინტენსიური“ პერიოდი (Tota and Hagen 2016, 1). პოსტსაბჭოთა სივრცეში ნაციონალური იდენტობა და მეხსიერება მჭიდროდ იყო და- კავშირებული „სოციალური ამნეზიის ან დავიწყების“ განცდასთან (Simine, 2013, 14). პიერ ნორას სიტყვები – „ჩვენ ბევრს ვსაუბრობთ მეხსიერებაზე რადგან მისგან ცოტა რამ დარჩა“ (იქვე, 14; Nora, 1989, 7), ასევე აღწერს ქართული საზოგადოების შფოთვებს „დავი- წყებულ ისტორიასთან“ დაკავშირებით. თუმცა პ. ნორას საფრანგეთისგან განსხვავებით, სადაც მეხსიერების საკითხის აქტუალიზება აგრარული საზოგადოების გაქრობას და ინდუსტრიალიზაციას მიეწერება, 1991 წლამდე საბჭოთა ყოფაში ისტორიის და მეხსიერების „წაშლას“ სხვა, პოლიტიკურ მიზეზებში ეძებენ.